15 Pułk Piechoty (LWP)

15 Pułk Piechoty

Barwy piechoty noszone na kołnierzach kurtek
Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	5 lipca 1944
Rozformowanie	2 kwietnia 1957
Tradycje
Nadanie sztandaru	9 maja 1948
Dowódcy
Pierwszy	płk Stanisław Rozciecha
Działania zbrojne
Operacja łużycka
Organizacja
Numer	JW 1594
Dyslokacja	Skwierzyna
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	5 Saska Dywizja Piechoty

15 Pułk Piechoty (15 pp) – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Pułk sformowany został we wsi Małe Koszaryszcze w rejonie Żytomierza na podstawie rozkazu Nr 0130 dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR z 5 lipca 1944, w oparciu o sowiecki etat Nr 04/501 pułku strzeleckiego. Oddział wchodził w skład 5 Saskiej Dywizji Piechoty z 2 Armii WP.

Walki

Od chwili sformowania do zakończenia wojny pułk walczył w składzie 5 Dywizji Piechoty. W czasie przemarszu pułku na front z jego składu wyłączono 1 i 2 batalion piechoty. W walkach nad Nysą Łużycką pułk bił się siłami 3 bp oraz pododdziałów specjalnych, tocząc najcięższe walki pod Kamenz. Jego 1 i 2 bp w drugiej fazie operacji zostały podporządkowane dowódcy 13 pp i w składzie tego pułku stoczyły walki o przełamanie niemieckiego oporu nad rz. Schwarzer Schöps. Walczący samodzielnie w obronie 15 pp, 24 kwietnia 1945 odpoczywał. Oprócz 9 Dywizji, były to jedynie wojska ze zgrupowania uderzeniowego 2 Armii WP pozostające pod Dreznem. 25 i 26 kwietnia przed frontem pułku również było spokojnie. 26 kwietnia pułk otrzymał rozkaz o przejściu 5 DP do odwodu armii. Po południu wyruszył trasą: Laske - Rolbitz - Eutrich i wieczorem doszedł do przedmieść Konigswarthy. Tam po raz pierwszy w walkach na Łużycach połączyły się wszystkie grupy 15 pp. Podczas operacji praskiej, działał w pierwszym rzucie dywizji i ścigał nieprzyjaciela wzdłuż skalistych wąwozów w pobliżu przełomu Łaby. Szlak bojowy zakończył pod Rychnov.

Żołnierze pułku

Dowódcy pułku

• płk Stanisław Rozciecha
• ppłk Wasyl Humeniuk (od VII 1944)
• mjr Jerzy Wilczyński (od X 1946)
• ppłk Walerian Kuczyński (od VII 1947)
• mjr Zdzisław Bobecki (V 1948 - IV 1950)
• ppłk Zygmunt Stawski (był w 1956)

Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari

1. chor. Klemens Bielawski
2. ppor. Józef Mącik
3. płk Stanisław Rozciecha

Skład etatowy

dowództwo i sztab

• 3 bataliony piechoty
• kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
• baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
• plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii

Razem:

żołnierzy 2915 (w tym oficerów - 276, podoficerów 872, szeregowców - 1765).

Sprzęt:

162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm

Okres powojenny

Koszary w Skwierzynie

Rozkaz dowódcy 2 Armii WP Nr 17 z 19 maja 1945 nakazywał 5 Dywizji Piechoty, z dniem 20 maja 1945, przystąpić do obsadzenia granicy państwowej. 15 Pułk Piechoty obsadził odcinek od Szumiłowa do Orzechowa. Sztab rozmieścił się w Barwicy (Mieszkowice).

Po przekazaniu odcinka granicy oddziałom WOP, pułk przedyslokowany został do Skwierzyny. 7 czerwca, 1946 pułk skierowany został w rejon Bielska Podlaskiego. Bataliony pełniły tam służbę ochronną w okresie tzw. "referendum". Rozmieszczono je w Boćkach, Ciechanowcu, Siemiatyczach i Drohiczynie; sztab pułku stacjonował w Bielsku Podlaskim. 18 lipca pułk zakończył służbę i odjechał transportem kolejowym do Skwierzyny.

9 maja 1948 15 Pułk Piechoty otrzymał sztandar wojskowy.

W wykonaniu rozkazu Ministra Obrony Narodowej nr 0045/org. z 17 maja 1951, 15 pułk piechoty w terminie do 1 grudnia 1951 przeformowany został na etat nr 2/120 o stanie 1974 wojskowych i 35 kontraktowych.

W 1952, będąc w składzie 2 KA, stacjonował w Skwierzynie.

Rozkaz MON Nr 0025/Org. z 2 kwietnia 1957 rozformowywał 5 Dywizję Piechoty, a w tym także 15 pułk piechoty.

Bibliografia

• Edmund Ginalski: Od Żytomierza do Litomeric. Zarys dziejów 15 pułku piechoty 1944-1947. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1972.
• Edward Kospath-Pawłowski: 5 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Ajaks, 1997. ISBN 83-87103-20-9. Brak numerów stron w książce
• Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
• Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
• Edward,Jan Nalepa: Pacyfikacja zbuntowanego miasta. Wojsko Polskie w czerwcu 1956 r. w Poznaniu w świetle dokumentów wojskowych. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1992. ISBN 83-11-07959-5.
• Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydawnictwo TRIO: Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.